Η λοίμωξη από τον ιό των κονδυλωμάτων είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος. Εκτιμάται ότι 50-70% των σεξουαλικά ενεργών ανδρών και γυναικών θα προσβληθούν από τον ιό HPV καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Υπολογίζεται ότι σε κάθε σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο χωρίς προφύλαξη υπάρχει κίνδυνος 70% μόλυνσης από τον ιό. Κονδυλώματα όμως θα εμφανιστούν σε μόλις 10% αυτών που θα μολυνθούν, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιός των κονδυλωμάτων αντιμετωπίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα και παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση.

Οι τύποι HPV 6 και 11 ευθύνονται για το 90% των κονδυλωμάτων.

Σε αντίθεση με τα κονδυλώματα, ο ίδιος ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον οργανισμό.

Άπαξ και μολύνει τα κύτταρα παραμένει για πάντα μέσα τους, ωστόσο οι δυσπλασίες και τα κονδυλώματα μπορούν να αφαιρεθούν.

Χαμηλού κινδύνου ιοί που προκαλούν κυρίως κονδυλώματα είναι οι HPV6, HPV11, 42, 43 και 44.

Υψηλού κινδύνου που ενέχονται για δυσπλασίες, καρκίνο τραχήλου και άλλους καρκίνους είναι οι HPV16, HPV18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 και 68.

Συμπτώματα

Ο χρόνος επώασης των κονδυλωμάτων κυμαίνεται από 1-8 μήνες ή και περισσότερο.

Τα τυπικά οξυτενή κονδυλώματα παρουσιάζονται σαν ρόδινες ή γκριζωπές βλάβες, μαλακές με λεία, κοκκώδη ή ανθοκραμβοειδή επιφάνεια και βάση πεπλατυσμένη ή μισχωτή.

Στους άνδρες τα κονδυλώματα συνήθως εντοπίζονται στη βάλανο, στο έσω πέταλο της ακροποσθίας.

Κονδυλώματα στο σώμα του πέους, στο όσχεο, στο εφήβαιο, στην ουρήθρα και σπάνια στην ουροδόχο κύστη μπορεί να εμφανιστούν. Αιτίες που ευνοούν την ανάπτυξη των οξυτενών κονδυλωμάτων είναι η φίμωση, η ουρηθρίτιδα, η οξυουρίαση η τοπική χρήση κορτικοστεροειδών, η ανοσοκαταστολή.

Υψηλή επίπτωση κονδυλωμάτων έχουμε σε σακχαρώδη διαβήτη, HIV φορείς και σε χρόνια λήψη ανοσοκαταστασλικών φαρμάκων.

Στις γυναίκες τα κονδυλώματα εντοπίζονται στα μικρά και τα μεγάλα χείλη, στην ουρήθρα, στον κόλπο και στον τράχηλο της μήτρας, ενώ σπανίως μπορεί να προσβληθεί από κονδυλώματα και η ουροδόχος κύστη όπως και στους άνδρες.

Αιτίες που ευνοούν την ανάπτυξη των οξυτενών κονδυλωμάτων είναι η εγκυμοσύνη, η λοίμωξη με τριχομονάδα, αλλά και άλλες λοιμώξεις που έχουν σαν αποτέλεσμα τη διαβροχή της περιοχής από τις κολπικές εκκρίσεις. Ιδίως κατά την εγκυμοσύνη, τα κονδυλώματα μπορεί να είναι υπερπλαστικά και να πάρουν μεγάλες διαστάσεις.

Άλλη θέση εντοπισμού των κονδυλωμάτων είναι ο πρωκτός.

Τα κονδυλώματα πρωκτού πολύ συχνά εντοπίζονται μέσα στον πρωκτό όπως και στο περιπρωκτικό δέρμα. Η μόλυνση με τον ιό HPV συνήθως γίνεται κατά την επαφή, ωστόσο τα κονδυλώματα πρωκτού μπορούν να εμφανισθούν και χωρίς πρωκτική επαφή.

Η μετάδοση κονδυλωμάτων πρωκτού μπορεί να γίνει με τα δάκτυλα, π.χ. κατά τη διάρκεια του πλυσίματος. Παράγοντες που μετατρέπουν ή εξασθενούν το ανοσοποιητικό (μόλυνση με τον ιό HIV, ανοσοκαταστολή, σακχαρώδης διαβήτης, χορήγηση κορτιζόνης ή επάλειψη στην περιοχή του πρωκτού με κρέμες κορτιζόνης) προδιαθέτουν στην εκδήλωση κονδυλωμάτων πρωκτού.

Άλλες εξωγεννητικές και σπανιότερες θέσεις εντοπισμού των κονδυλωμάτων αποτελούν ο βλεννογόνος του στόματος και ιδιαίτερα οι γωνίες των χειλέων, ο φάρυγγας, οι επιπεφυκότες, οι μασχάλες, ο ομφαλός και τα μεσοδακτύλια διαστήματα των ποδιών.

Πέρα από τα κονδυλώματα, η εμμένουσα λοίμωξη με τους υψηλής επικινδυνότητας υποτύπους του ιού HPV, οι οποίοι έχουν την τάση να μην υποστρέφουν και να ενσωματώνονται στο ανθρώπινο γονιδίωμα, έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση προκαρκινικών αλλοιώσεων όπως ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία τραχήλου (CIN), αιδοίου (VIN), πέους (PIN) και ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού (AIN).

Αυτές είναι προκαρκινικές δυσπλασίες που συχνά συνυπάρχουν με κονδυλώματα και οι οποίες ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Η μεγάλη σημασία που έχουν τα κονδυλώματα όταν εμφανίζονται σε γυναίκες έγκειται στο γεγονός ότι σχεδόν το σύνολο των γυναικών που έχουν εμφανίσει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, έχουν εμφανίσει και κονδυλώματα στην περιοχή αυτή, και μάλιστα πιο συγκεκριμένα έχουν προσβληθεί από τους υποτύπους 16,18 του ιού HPV.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν παρουσιάζουν όλες οι γυναίκες που έχουν παρουσιάσει κονδυλώματα, καρκίνο του τραχήλου.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές των κονδυλωμάτων διακρίνονται σε ελάσσονες και μείζονες και είναι οι εξής:

• Ελάσσονες επιπλοκές κονδυλωμάτων: εκλώσεις και δημιουργία πληγών, αιμορραγία, επιμόλυνση, μηχανικά προβλήματα κατά την ούρηση και ψυχολογικά προβλήματα
• Μείζονες επιπλοκές κονδυλωμάτων: γιγάντια κονδυλώματα, δυσπλασίες, καρκίνοι πρωκτογεννητικής χώρας, καρκίνος τραχήλου, σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα.

Διάγνωση

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων γίνεται κυρίως κλινικά και επισκοπικά. Ο έμπειρος δερματολόγος θα διαγνώσει τα κονδυλώματα και θα προτείνει την κατάλληλη μέθοδο θεραπείας. Σε ορισμένες υποκλινικές μορφές η διάγνωση των κονδυλωμάτων μπορεί να γίνει με επάλειψη διαλύματος οξεικού οξέος 5%, η χρήση του οποίου αμφισβητείται από κάποιους γιατί μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς.

Σπάνια θα χρειαστεί βιοψία και ιστολογική εξέταση για τη διάγνωση των κονδυλωμάτων και κυρίως σε διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα. Με τη μέθοδο αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) ανιχνεύεται το DNA του ιού του κονδυλώματος και μπορούμε να κάνουμε τυποποίηση του ιού.

Δεν έχει όμως νόημα και πρακτικά δεν εφαρμόζεται στην διάγνωση των κονδυλωμάτων, γιατί δεν μεταβάλλουν το θεραπευτικό πλάνο.

Διαφορική Διάγνωση

Η διαφορική διάγνωση των κονδυλωμάτων θα πρέπει να γίνει κυρίως από τα πλατέα κονδυλώματα της δευτερογόνου σύφιλης, τα θηλώματα, τους σπίλους, τις μυρμηκιές, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, τη βλαστική πέμφιγα, το αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα και τη μολυσματική τέρμινθο.

Επίσης με κονδυλώματα μοιάζουν και οι μαργαριταροειδείς βλατίδες του πέους που είναι φυσιολογικοί αδένες γύρω από τη βάλανο του πέους που μπορεί να διογκώνονται.

Πρόληψη

Σήμερα είναι διαθέσιμα 2 εμβόλια. Το Gardasil προστατεύει από τους τύπους HPV16, HPV 18, HPV6, HPV11 και επομένως σε μεγάλο ποσοστό από τα κονδυλώματα, καθώς το 90% αυτών οφείλεται στους ιούς 6 και 11.

Το Cervarix προστατεύει από τους τύπους HPV 16 και HPV 18 και ουσιαστικά δεν προστατεύει από το κονδυλώματα, αλλά μόνο από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Το Gardasil θα πρέπει να χορηγείται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής και έχει εγκριθεί η χρήση του από τον Αμερικανικό FDA για πρόληψη των κονδυλωμάτων από την ηλικία των 9 ετών.

Αντιμετώπιση

Ανάλογα με τον αριθμό και το μέγεθος των βλαβών επιλέγεται η αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με τοπικές κρέμες ή αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με καταστροφικές μεθόδους, όπως κρυοθεραπεία, διαθερμοπηξία, laser.

Αυτό επιτυγχάνεται με αντιμετώπιση κονδυλωμάτων με laser CO2 σε συνδυασμό σε κάποιες περιπτώσεις με χειρουργική αντιμετώπιση κονδυλωμάτων όπου αυτό απαιτηθεί.

Η θεραπεία κονδυλωμάτων με laser χαρακτηρίζεται από απουσία μετεγχειρητικού πόνου και ουλών, ενώ το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άριστο. Η θεραπεία κονδυλωμάτων με laser είναι μια αναίμακτη μέθοδος, η δέσμη του laser εφαρμόζεται στοχευμένα στην πάσχουσα περιοχή κατόπιν τοπικής αναισθησίας με διάλυμα ξυλοκαΐνης 2% και μπορεί να καταστρέψει όλα τα υπάρχοντα σε μία δεδομένη στιγμή κονδυλώματα με μία μόνο συνεδρία.